Jaap Kruijff, Graficus (1917-2001)
Biografie:
Jakob Johan Kruijff (de achternaam wordt soms, ook door hemzelf, als Kruyff gespeld; roepnaam: Jaap) werd geboren op Sumatra in het toenmalige Nederlandsch Indië op 26 augustus 1917. Na een studie chemie volgde hij lessen aan de kunstacademies van Berlijn, Dresden en Amsterdam. Deze laatste opleiding, de ‘Kunstnijverheidsschool’ gevestigd in het Rijksmuseum de latere ‘Opleiding leraren van de Rietveldacademie’ rondde hij in 1956 af. Hij zou er later docent zou worden. Na zijn opleiding richtte zich voornamelijk op de lithografie. Hij woonde en werkte, samen met een groep kunstenaars, in een ateliercomplex op Wittenburg te Amsterdam. De laatste jaren van zijn leven – vanaf 1998 – werd hij verpleegd in De Wittenberg, een voormalig Luthers Oude mannen- en Vrouwenhuis uit de 18e eeuw op hoek van de Nieuwe Keizersgracht en de Roetersstraat. Hij overleed er op 28 december 2001 op 84-jarige leeftijd.
Werk:
Jaap Kruijff zocht en vond inspiratie in het Noord-Italiaanse landschap. Daar ervoer hij iets van het oerwoud uit zijn jeugd in Nederlands Indië. Zelf verklaarde hij zijn fascinatie met de rol van de natuur in zijn werk dat het draaide om de ‘droom van vroegste jeugdherinneringen aan opgegroeid zijn aan de rand van oerwoud’. Hij trad de natuur tegemoet vanuit bescheidenheid, open voor wat zich aandiende, een zuchtje wind die de bladeren deed trillen, een vogel die voorbij vloog of de zojuist door brand verschroeide en zwartgeblakerde woud. De lithografie was ‘zijn’ techniek. Wat hem daarin aansprak was de mogelijkheid om in lagen te werken zodat alle denkbare nuances van scherp en onscherp, van het kwetsbaarste grijs tot het aller diepste zwart, bereikbaar werden.
Citaten Jakob Kruijff:
‘Bomen vormen een vrijwel oneindige bron van tekenmogelijkheden en zelfexpressie. Zij dwingen tot beperking, abstrahering en ordening’. Bomen zag hij als symbolen van ‘leven en dood, angst en kracht, geborgenheid en eenzaamheid’. Bomen ‘overleven de mens en maken deel uit van een bijna-onsterfelijkheid, althans van een vorm van leven dat zich altijd weer verjongt en doorgaat’.
’In het losse, toevallige en/of willekeurige van een landschap voel ik mij het beste thuis om mijn ideeën te visualiseren.’
Collectie:
Het belangrijkste overzicht van zijn werk bevindt zich in de collectie van rijksprentenkabinet van het Rijksmuseum te Amsterdam. Van de gehele collectie is een boek verschenen met reproducties en teksten van verschillende auteurs. Dit boek is bij het secretariaat van de stichting te bestellen. (link afbeeldingen en teksten)
Over werk en werkwijze van Jakob Kruijff heeft zijn zoon, Thijs Kruijff in 1987 een film gemaakt. link
Stichting Jakob Kruijff:
De ‘Stichting Jakob Kruijff’ die het werk beheert stelt zich ten doel het oeuvre van Jakob Kruijff onder de aandacht te brengen door het organiseren van exposities en publicaties. Een ander belangrijk doel is het bevorderen van aandacht voor de lithografie als artistiek medium en te (laten) onderzoeken welke rol deze techniek nog betekent voor de actuele kunst. Daartoe dient o.a. de Jakob Kruijff prijs. link